اسهال
اسهال، «استفراغ طبع» است و هنگامی صورت می‌گیرد که در بدن «خلط»های آزار دهنده‌ای به معده چسبیده شده یا در آن تولید شده باشد.
اسهال ساده موقعی است که مدفوع آبکی و روان است و آثار گیر روده یا زحیر (نوعی اسهال همراه با خون) یا اسهال عفونی یا اسهال خونی در بین نباشد. اکثر مواقع اسهال را می‌توان با تغییر نوع غذا و به خصوص مصرف نوشیدنی‌های قابض مانند «چایی»، «قهوه»، «دوغ»، «آرد سنجد» و پرهیز از غذاهای ملین و پرحجم درمان کرد و نوشیدنی و غذاهای آبکی بیشتر مورد مصرف قرار گیرد تا بدن با کم‌آبی مواجه نشود.
اسهال یکی از بیماری‌هایی است که در جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه سالانه باعث مرگ هزاران کودک میشود و سایر افراد نیز از این ناراحتی در امان نیستند. این بیماری به سرعت سبب از دست رفتن آب بدن میشود. کودکان زیر شش سال به این بیماری حساسیت بیشتری دارند و بیشترین تلفات اسهال ، این کودکان هستند.
پیشنهاد مطلب : همه چیز در مورد اسهال کودکان و درمان اسهال
درمان اسهال کودک با طب سنتی
آنچه در اسهال مورد اهمیت است جلوگیری از کم شدن و از دست رفتن آب بدن است چون در اسهال‌های مختلف مخاط روده‌ها مقدار زیادی از آب خون را گرفته و همراه مقداری سدیم و پتاسیم دفع می‌کنند. بنابراین در عمل آب‌رسانی به بدن، اضافه شدن ترکیبات سدیم و پتاسیم نیز ضروری است.
یکی از انگل‌های ذره‌بینی که در احشاء انسان زندگی میکند، ژیاردیا است که به خصوص در کودکان سبب اسهال‌های مزمن یا متناوب میشود. کسی که در روده‌اش ژیاردیا باشد اسهال زرد کف‌دار و بدبو دارد؛ ولی در مدفوع او «خون» یا «بلغم» وجود ندارد. دل پیچه‌های ملایم دارد؛ اما تب ندارد و شکمش زیاد نفخ میکند و ضعیف و بی‌حوصله میشود. معمولاً ضمن جلوگیری از آلودگی مجدد می‌توان با تغذیه صحیح و استراحت کافی این‌گونه اسهال‌ها را بهبود بخشید.
اما فرق بین اسهال و هیضه این است که در هیضه قی (استفراغ ) هم وجود دارد و مریض به زودی ناتوان میشود؛ اما در اسهال چنین نیست. درمان همه انواع گفته شده این است که از بیرون‌روی بیمار تا وقتی که از پاکی کامل «مزاج» او اطمینانی نیست جلوگیری نشود. یعنی باید «مزاج» او طوری باشد که پس از آن «خلطی» از او دفع نشود و عوارض بیماری باز بایستند، بلکه باید تا به دست آمدن این نتیجه با نوشاندن «آب گرم» «طبیعت» را برای پاکسازی یاری دهند و اگر جاهلی در جلوگیری از بیرون روی بیمار بکوشد به مرگ او کمک کرده است.
پیشنهاد مطلب: اشتباه مادران در برخورد با اسهال و استفراغ
امام رضا (ع) درباره کاهش صفرا می فرمایند : هرکس می خواهد که صفرا را از بین ببرد ، چیزهای خنک و نرم بخورد ، بدنش را استراحت دهد ، از ایستادن زیاد بپرهیزد ، و به شخصی که دوستش دارد زیاد بنگرد .
ب عیون اخبار الرضا از عبدالله بن عبدالرحمان معروف به صفوانی روایت شده است: کاروانی از خراسان به سوی کرمان رفت، راهزنان راه را بر مسافران بستند و مردی را که گمان می‌کردند دارایی بسیاری دارند گرفتند. مرد، مدتی در اسارت دزدان بود و او را شکنجه دادند تا اینکه توانست مقداری پول به آنها بدهد و خودش را آزاد سازد. دزدان، مرد را در میان برف رها و دهانش را از برف پر کرده و بستند. همسر یکی از راهزنان، دلش به حال مرد سوخت و او را آزاد کرد و مرد را فراری داد. ولی دهان و زبان مرد آسیب دید به طوری‌که نتوانست حرف بزند. سپس به خراسان برگشت و شنید امام علی بن موسی الرضا(ع) در نیشابور است. در خواب دید گویا یک نفر به او می‌گوید: فرزند پیامبر خدا به خراسان آمده است، درباره بیماری خودت از حضرت بپرس شاید دارویی به تو یاد دهد که از آن سود ببری.
مام رضا (ع) می فرمایند : هر که از درد شقیقه و شکم می ترسد ، در تابستان و زمستان نباید بعد از خوردن ماهی بخوابد .
1-در فصل تابستان افراد با مزاج گرم و خشک، بیشتر در معرض آسیب می‌باشند، زیرا به دلیل گرم و خشک بودن مزاج این افراد و همچنین فصل تابستان، احتمال خطر در این افراد بیشتر است؛ بنابراین در این فصل باید از تمام خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی که حرارت بدن را بالا می‌برند و باعث خشکی می‌شوند، پرهیز کرد، مخصوصاً مواد غذایی تند از قبیل فلفل و زنجبیل، دارچین، زعفران، سس‌های تند، خردل، سبزیجات تند مانند سیر، پیاز، ترخون، نعناع، تره، شاهی، شوید و... در نتیجه باید از غذاهای پخته ساده بدون ادویه‌جات استفاده شود.
توصیه های امام رضا (ع) که می فرمایند: کسانی که می خواهند از ابتلاء به مرض یرقان در امان بمانند، در فصل تابستان به اتاق های دربسته و دم کرده و بدون تهویه وارد نشوند 
علت بروز و ظهور زیاد بیماری‌ها در فصل پائیز را می‌توان متغیّر بودن هوا در طول روز، وجود مواد زاید باقی‌مانده در بدن از فصل تابستان به جهت خوردن میوههای زیاد، ضعف قوت، کاهش تحلیل و دفع مواد زاید به علت سردی هوا و... دانست. برخی بیماری‌های شایع در فصل پاییز عبارتند از خارش پوست، اگزما، شوره سر، ترک پوست، دردهای مفاصل، برخی ورم‌ها، درد و بزرگی طحال، برخی از انواع تب‌ها، ادرار قطره‌ای، سخت‌ادراری، کم‌خونی، جنون، وسواس، افسردگی، ورم لوزه‌ها، دردهای سیاتیکی، انسدادهای گوارشی، سکته، بیماری‌های ریوی و....
مام رضا(ع) در باب اهمیت مسواک زدن فرمودند: «دو رکعت نماز که بعد از شستن و مسواک نمودن دندان خوانده شود، از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک بهتر است.» 
امام رضا(ع ) مى فرماید: «دو چیزند که هرگاه داخل معده شوند سبب فساد آن مى گردند: پنیر و گوشت مانده ،اما اگر به همراه مغز گردو خورده شود نه تنها ضرری ندارد و مکروه نیست بلکه یک غذای مفید است که از آن در روایات به شفاء تعبیر شده است. »
رهیزات غذایی در فصل بهار
مام رضا در مورد مصرف نخود فرموده اند:نخود برای درد پشت خوب است و باید با غذا و بعد از غذا میل شود .
مام رضا (ع) می فرماید : " هیچ بدنی نیست که جو بدان وارد شود و همه دردها از آن بیرون نرود . جو ، خوراک پیامبران و غذای نیکان است .
